Konu: Dünyaya kendilerini kaptırmazlar
Hamburg İslam Merkezi
Başkanı ve İmamı
Hüccetül İslam Dr.
Muhammed Hadi Müfettih
Hamd Alemlerin Yüce
Rabbi olan Allah’a olsun. Bizi doğru yola hidayet eden odur. Eğer O’nun hidayeti
olmasaydı doğru yola gelmeyecektik. Ona iman ediyoruz. Ona güveniyoruz, Ona
tevekkül ediyoruz, Ona ibadet ediyor ve Ondan yardım ve medet talebinde
bulunuyoruz. Salat ve selam ise kalplerimizin mahbubu, nefislerimizin munisi,
günahlarımızın şefaatçisi ve hastalıklarımızın tabibi sevgili Peygamberimiz
Hatemul Enbiya, Rahmetenlilalemin Hz. Muhammed Mustafa ile risaletinin ve
ilminin varisi ve sünnetinin muhafızı olan mutahhar Ehl-i Beyti ile mücadele ve
dava arkadaşlarından seçkin Ashabının üzerine olsun. Allah’ın rahmeti ve
bereketi ise tüm Müslümanların ve bilhassa burada hazır bulunan muhterem
bacılar ve değerli kardeşlerin üzerine olsun
Muttakilerin 16. Fazileti: Dünyaya kendini kaptırmama
“Dünya onlara yönelmekte,
ancak onlar dünyaya kendilerini kaptırmamaktalar. Dünya onları esaretine almak istedi,
ancak onlar kendilerini dünyanın pencesinden kurtardılar.”
Daha önceki hutbelerimizde
dünya, dünya sevgisi, dünyanın kulu ve kölesi olmak veya dünyaperestlık hakkında
konuşmuştuk. Yerilen dünyanın yaşadığımız bu dünya olmadığını, veya dünya hayatı
için çalışıp çabalamak ve dünyayı imar edip bayındır kılmak olmadığını söylemiştik.
Yerilen dünyanın, dünyalık elde etmek için erdem ve faziletleri kurban etmek, Allah’ın
kulluğundan uzaklaşıp, dünyaya kulluk derecesinde kendisini kaptırmak olduğunu,
dünyanın geçici zevk ve lezzetlerini nihai amaç ve hedef görüp, böylesi bir yaklaşımla
dünyaya sarılmanın yerilmiş olduğunu söylemiştik. Halife olarak yaratılan insanın
hilafetinin bir boyutu da bu dünyayı mamur kılmaktır. Bu dünya ibadet yurdudur,
ahiretin mezrasıdır. Bu dünyadaki ayet ve nişanelerle biz Rabbimizi tanımaktayız.
Yine bu dünyanın sunduğu nimetlerle bir Rabbimize kulluk ve şükran borcumuzu yerine
getirmekteyiz. Öyle ise kınanan ve yerilen dünya bu yer küresi yeşil dünya değil,
yerilen husus bizi insaniyetten ve ubudiyetten uzaklaştıran dünya sevgimiz ve esaretimizdir.
Konuyla ilgili olarak İmam Ali Hazretleri, İmam Hasan ve İmam Huseyin a.s ’ lara
yaptığı vasiyetnamesinde şöyle buyurmaktadır:
“Allah’tan korkmanızı, dünya sizi istese bile onu istememenizi vasiyet ederim. Ona ait bir şeye ulaşmadığınız veya kaybettiğiniz için üzülmeyin. Hakkı söyleyin; ahiret karşılığı için çalışın, zalime düşman, mazluma yardımcı olun.“
Bu mektupta, Kur’anı Kerim ve rivayetlerde zühd olarak ifade edilen, dini-irfani öğreti anlatılmaktadır. Hadid suresi 21-22 ayeti kerimede konuyla ilgili olarak şöyle denilmektedir: “Yeryüzünde ve kendi nefsinizde meydana gelen her musibet, ortaya çıkmadan önce muhakkak bir kıtapta yazılıdır. Kuşkusuz bu Allaha göre kolaydır. Bu elinizden çıkana üzülmemeniz ve size verilenen sevinmememniz içindir. Allah kendini beğenen ve övünen hiç kimseyi sevmez.“
İmam Ali hazretleri bu ayeti kerime ve zühdün hakikatı hakkında şöyle buyurmaktadır. “Zühdün tamamı Kur’anda iki kelimede açıklanmıştır. Bu elinizden çıkana üzülmemeniz ve size verilene sevinmemenizdir“ Kim geçmişe üzülmez ve geleceğe de sevinmezse, o zühdün her iki boyutuyla da donanmıştır. İnsan, malın gerçek sahibi değil de tasarruf hakkına sahip olduğuna kanaat hasıl ettiğinde ve Maliku‘l Mülkün her yönüyle Allah olduğunayürekten inandığında, kaybettiğinde gam yemez ve mahzun olmaz. Kazandığında da şımarmaz, azygınlık ve taşkınlık yerine Rabbine hamdu şükür eder.
Zühd nedir: Sade bir yaşam sürdürmek, şatafattan kaçınmak, dünyaya derin bir ilgiyle bağlanmamak, maneviyat ve ahiret için çabalamaktan ibarettir. İnsan olarak hepimizin sahiplendiğimiz şeylere karşı bir ilgi ve sevgimiz vardır. Ancak bu ilgi ve sevginin nereye kadar olması gerektiğinin bilincine sahiplenmek gerek. Aşırılık ve ifrata kaçmak bir çok günah ve hatalara mucib olur ve bir çok fazilet ve erdemden mahrumiyeti beraberinde getirir.
Sahip olduğumuz imkanları, maddi ve
manevi varlığımızı hangi yolda ve nasıl kullanıyoruz. Rüşd ve tekamul için mi, yoksa
şehvetimizi ve nefsi arzularımızı ahlaksızlığa sebebiyet verecek şekilde doyurmak
için mi kullanıyoruz, önemli olan bu husustaki farkındalıktır. Çünkü kıyamette ömrümüzü
nasıl ve ne şekilde kullandığımızdan sorulduktan sonra malımızı nasıl ve ne şekilde
kazanıp nerde ve nasıl harcadığımızdan sorulmuş olacağız. Dünya sevgisinin tüm hataların
başı olduğu gerçeğini hiç bir şekilde gözden kaçırmamak gerek. Dünya sevgisinin
bir çok insanı tarih seyrinde ve günümüzde bildiği halde hak cephesini terkedip
batılın yanında yer almasına sebebiyet vermiştir.
Zühd, mal, servet, makam ve mevkiden mahrum olmak demek değildir. Yani kişi sahip olduğu halde, kalben kendisini mal ve mevki, şan ve servete kaptırmıyorsa, bu durumda zühd anlam kazanmış olur. Mahrumiyet ve fakirlik yaşayanın zühdü fazla bir anlam ifade etmez. Kişi mala hakim olup, Allah’ın istediği şekilde tasarruf ediyorsa, zahidtir ve özgürlüğünü korumuştur. Bir başka ifadeyle; mal, makam ve serveti amaç değil, daha yüce bir amaç yani tekamul ve Allah rızasını tahsili için bir vesile olarak telakki ediyorsa, işin hakikatına mudriktir ve zahidtir.
Mevlana Celaleddini Rumi, yerilen dünyanıın ne olduğunu şu beyitlerde çok güzel bir şekilde ifade etmektedir.
Bu dünya zindan ve bizde tutuklular
Bu zindandan bir delik aç ve kendini
kurtar
Dünya nedir? Allahtan gafil kalmak
Kumaş, gümüş, evlat ve eş demek değil
Din için mala sahiplenmiş olursan
Bu malı peygamber ne güzel mal nitelemiştir.
Su geminin içinde olursa geminin batmasına
sebeptir.
Su geminin altında olursa, gemiye
dayanaktır.
Mal ve mülk sevgisini kalbinden söküp
atan suleyman
Kendisini bir fakirden başka bir şey
olarak adlandırmadı.
Kısacası Mal ve mülk insanı Allahtan
uzaklaştırıp gaflete götürüyorsa ve dinin emir ve vecibelerinin ihmaline sebebiyet
veriyorsa bu kötüdür. Aksi takdirde salih bir mal olarak tanımlanmıştır. Yani insan
Allah’ın verdiği imkanları, mal ve serveti pekala hem dünya ve hem de ahiret saadeti
için kullanabilir. Mümin her daim kendisini Allah’a muhtaç bir fakir bilmeli ve
sahip olduklarının kendisinden değil Allah’ın bir lütfü ve nimeti olduğu bilinciyle
hareket etmelidir. Karun varlığı kendi ilmi ve gücünden bildi, azgınlık ve taşkınlık
yaptı, Allah kendisini malıyla birlikte ibret olsun diye yere batırdı. Hayatlarının
başında hidayet ve salah yolunda olup daha sonraları kendilerini dünyaya kaptırıp,
helaket ve felakete maruz kalan insanların sayısı az değildir. Konuyla ilgili olarak
İmam hazretleri Şıkşıkiye olarak bilinen Nehcu’l Belağenin 3. Hutbesinde
şöyle diyor.
“Derken
halk sırtlanın boynundaki kıllar gibi yoğun bir şekilde her taraftan etrafıma
üşüştü, neredeyse izdihamdan Hasan ve Hüseyin a.s ayaklar altında kalacaktı. İki
tarafımda çizikler, yaralar oluştu. Bu hengâmede elbisem bile yırtıldı.[Koyunların
ağıla üşüşmesi gibi çevreme toplandılar. Ama işi elime alınca bir bölük Ayşe, Talha,
Zübeyr ve yandaşları hemen biatten döndü, ahdini bozdu. Başka bir bölük Havaric/Hariciler
ok yaydan fırlar gibi fırladı, çıktı, öbürleri de Muaviye ve yandaşları zulme
saptılar.
Sanki onlar her türlü noksan sıfatlardan münezzeh olan Allah’ın “İşte ahiret
yurdu, biz onu yeryüzünde yücelik ve bozgunculuk dilemeyenlere veririz ve akıbet
takva sahiplerinindir.” Kasas, 83 buyruğunu duymamışlardı! Evet, and olsun Allah’a
elbette duydular ve anladılar da. Ama dünya gözlerine süslenmiş ve bezenmiş bir
şekilde göründü, onun bezentisi, süsü hoş geldi onlara.“
Bu
üç grup dünyaya kendini kaptıran, mal ve iktidar hırsının kendilerini İmam Ali karşıtı
cephede yer almaya sürükleyen ve tarihe Peygamberin diliyle Nakisin, Qasitin
ve Mariqin olarak geçen üç gruptur. Dönekler, haktan sapanlar ve dinden çıkanlar
Bunlardan bazıları Resulullahın komutasında kılıç kullanmışlardı. Allah Resulünün
ashabından ve İmam Ali‘nin yaranından sayılıyorlardı. Ancak adaletle karşılaşınca
ve gayrımeşru maddi talepleri karşılanmayınca, İmama karşı haksız oldukları daha
önce kendilerine bildirildiği halde kılıç çektiler. Halbuki karşısına çıktıkları
ve dünyalık için kendisiyle savaştıkları İmam a.s ise bakın dünyayı ve hilafeti
nasıl tanımlamaktadır:
Evet,
tohumu yarana ve insanı yaratana and olsun ki eğer bu topluluk biat için toplanmasa,
yarenler tarafından hüccet ikame edilmeseydi ve Allah zâlimlerin çatlayasıya doyarken,
mazlumların açlıktan kırılması mani olması hususunda âlimlerden söz almasaydı
hilafet devesinin yularını sırtına atar, terk ederdim. Hilafetin sonunu da ilk kâsesiyle
suvarırdım Daha önce peşinde koşmadığım gibi şimdi de peşinde koşmaz, onu hemen
terk ederdim. Sizler de biliyorsunuz ki şu dünyanızın değeri benim gözümde bir
keçinin aksırığından daha değersizdir.”
Kur’an
Kişi için Allah ve Allah Resulünden ve Allah yolunda mucadele vermekten daha önemli
olan dünya sevgisi hakkında çok sert bir dille uyarıda bulunmaktadır. Tevbe suresi
24. Ayeti kerimede konuyla ilgili olarak şöyle buyurmaktadır:
“De ki: Eğer babalarınız, oğullarınız, kardeşleriniz, eşleriniz, hısım
akrabanız kazandığınız mallar, kesada uğramasından korktuğunuz ticaret, hoşlandığınız
meskenler size Allah tan, Resûlünden ve Allah yolunda cihad etmekten daha sevgili
ise, artık Allah emrini getirinceye kadar bekleyin. Allah fâsıklar topluluğunu hidayete
erdirmez.“
Bir çok insanı haklı olarak tedirgin kılan bir hususta, farkına varmadan
insanın kendisini dünayaya kaptırmasıdır. Çoğu zamanlar insanlar iyilik yaptıklarını,
Allah rızası için çabaladıklarını zannederler ancak gittikleri yol hıcaza Mekkeye
değil turkistana. Yani ters yönde hareket ediyorlar. Konuyla ilgili olarak Kehf
suresı 105. Ayeti kerimede şöyle denilmektedir.
“De ki: “Size, iş ve davranışları bakımından
en çok ziyana uğrayanları bildirelim mi?
Onlar, iyi yaptıklarını sandıkları halde, dünya hayatında
çabaları boşa giden kimselerdir.”
İşte onlar, rablerinin âyetlerini ve O’na kavuşmayı inkâr
eden, bu yüzden amelleri boşa gitmiş olanlardır; bu sebeple biz kıyamet gününde
onların dünyadaki amellerine değer vermeyiz.“