BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM‘‘Böylece sizi, insanlara tanık olasınız ve peygamber de size tanık olsun diye, orta bir ümmet kıldık“ Bakara 143Kur’anı Kerim‘in ifade ettiği üzere Yüce Allah İslam ümmetini orta ( mutedil) ifrat ve tefritten ari ve beri bir ümmet kılmıştır. Kur’anın mensuplarına tavsiyesi aşırılıktan ve gevşeklikten kaçınmaktır. Çünkü ifrat ve aşırlığın tarihi insanlık tarihi kadara eskiye dayanmaktadır. Aşırılığın rengi ve niteliği her yere ve zamana göre farklılık arzedebilir. Milliyetçilik kültüründe ‘‘ Milli- kavmi“ bir renge sahiptir. Dini kültürde ise “dini-mezhebi“ bir renge bürünür. Halbuki aşırılık ve fanatiklik hiç bir dini ve mezhebi öğretiyle uyum arzetmez. Çoğu zamanlar aşırılık, dini tüm değerler ve öğretilerle apaçık bir tezad içerisindedir. Musbet bir milliyetçilik, aşırılığı yani başka kavim ve milletlerin tahkir, ihanetini veya etnik temizliği kabul etmez. Ancak tarih sürecinde aşırılık ve cehalet hep beraber olagelmiştir. Tabiri caizse ikiz kardeş olmuşlardır. Halbuki Allah peygamberleri insanları ilme, akla , marifete, irfan ve burhana davet etmek için göndermiştir. Dolayısıyla her türlü ifrat, aşırılık, fanatiklik veya katı ve yüzeysel dini yorumlar ilahi dinlerin öğreti ve prensipleriyle asla ve kat’a bağdaşmaz ve örtüşmez. Öte yandan cehaletten kaynaklanan bu eğilimler yanlızca geçmiş asırlara munhasır eğilimler değildir. İlmin ve teknolojinin bir çok alanda zirveye tırmandığı ve insanların ilminin arttığı günümüzde dahi bir çok yerde cehaletten kaynaklanan ve aklın karşıtı olan bu aşırılık ve fanatizme tanık olmaktayız. Bunun için tarih boyunca farklı dinlere, düşüncelere ve bunların mensuplarına yönelik zarar ve ziyanın dinlerin, düşüncelerin ve hareketlerin cahil, akılsız ve aşırı unsurlarından geldiğini görüyoruz. Bir başka ifadeyle tarih sürecinde aşırılık ve akla ve akılcvılığa karşıtlık bir çok dinin sözde dindarlarının en büyük sorunu ola gelmiştir.Kur’anı Kerim on dört asır önce Ehl-i Kitaba, dini konuda aşırılık ve gulati yaklaşımlardan kaçınmalarını tavsiye etmektedir.“De ki: Ey Kitap ehli! Haksız yere dininizde aşırı gitmeyizn, Önceden sapmış olan, birçoklarını da saptıran ve doğru yoldan çıkmış olan bir topluluğun isteklerine uymayın” Maide 77